Αν κάτι μας συνδέει με την παιδική μας ηλικία αυτό είναι σίγουρα οι ιστορίες που μας διάβαζαν οι δικοί μας. Γιατί είναι όμως τόσο σημαντικό για ένα παιδί να ακούει ιστορίες, να ξεφυλλίζει τις σελίδες ενός όμορφου παραμυθιού και αργότερα να διαβάζει τις περιπέτειες των ηρώων; Και όσο για αυτές που μεταφέρονται στην οθόνη, θα μιλούσαμε μία αιωνιότητα.
Ο πρώτος λόγος είναι ότι κάνοντάς τα αυτά εξάπτεται η φαντασία του.
Αρχίζει και πλάθει τους ήρωες, το σκηνικό, τα γεγονότα και τα φαντάζεται σαν να τα ζει το ίδιο. Παίρνει την υπάρχουσα εικονογράφηση και την προσαρμόζει στα χρώματα που θέλει. Ακούει τους ήρωες να μιλούν και προσπαθεί να μπει στη θέση τους, να βιώσει τα όσα αισθάνονται, όσα βιώνουν κι αυτοί. Αργότερα, μπορεί να φαντάζεται τι θα κάνει ο ήρωας παρακάτω και πολύ περισσότερο τι θα έκανε το ίδιο στη θέση του ήρωα. Είτε ακόμη και ένα διαφορετικό τέλος που του ταιριάζει περισσότερο.
Μια καλή ιστορία περνά μηνύματα και μια εξαιρετική ιστορία εμπνέει.
Ανάλογα με την ηλικία του κάθε παιδί παραδειγματίζεται για το πώς πρέπει να συμπεριφέρεται στους μεγάλους, τα ζώα, τα πράγματά του. Διερωτάται για τον τρόπο που θα μπορούσε το ίδιο να προστατεύσει τα αγαπημένα του βιβλία, να φροντίσει το σώμα του και την καθαριότητά του. Αναγνωρίζει την σημασία της συνεργασίας και της σύνδεσης με το περιβάλλον του. Κατανοεί από πολύ νωρίς ότι επηρεάζεται από αυτό και ότι σε πολύ μεγάλο βαθμό το επηρεάζει. Ο μαθητής ντύνεται έναν κοινωνικό ρόλο. Θυμάμαι όταν η αδερφή μου η Ερατώ, 10 ετών, έπιασε στα χέρια της μια ιστορία για την αξία της εργατικότητας. Της την είχε χαρίσει η νονά της και στην αρχή τραγουδούσε μανιωδώς το «κι αν τεμπε τεμπε λιάζω, κανέναν δεν πειράζω». Αυτό τραγουδούσε η ηρωίδα η Χρυσή.
Μια ιστορία υποδεικνύει τον «σωστό» δρόμο σε ένα παιδί και του προσφέρει άμεση σύνδεση με τον εξωτερικό του κόσμο.
Το ωθεί στο δρόμο προς τις αρετές, τις αρχές αλλά και το κάνει να μιμηθεί καλούς ήρωες και να φερθεί κι εκείνο με ευγένεια στην καθημερινότητά του. Οι πρωταγωνιστές δηλαδή λειτουργούν ως πρότυπα για τον μικρό αναγνώστη. Ένας πρωταγωνιστής που αγκαλιάζει και περιθάλπει ένα πληγωμένο ζώο λειτουργεί ως ένα εξαιρετικό παράδειγμα για ένα παιδί που αργότερα ίσως κληθεί να κάνει κάτι αντίστοιχο στην επιστροφή του από το σχολείο.
Έχει παρατηρηθεί, σπανιότερα, κι ένας κακός ήρωας να γίνεται αρεστός στα παιδικά μάτια. Εξάλλου ο κακός ξεχωρίζει για κάτι άρα είναι πιο δημοφιλής! Στην μυθοπλασία ο κακός γίνεται συμπαθητικός εάν έχουμε κάποιο κοινό στοιχείο στον χαρακτήρα. π.χ. η κακιά μητριά στην Χιονάτη ήταν ωραιοπαθής. Αν ήμασταν κι εμείς, δε θα την αντιπαθούσαμε λιγότερο; Στην πραγματική ζωή, πιθανόν το παιδί να βρεθεί αντιμέτωπο με κακές συμπεριφορές, κακούς τρόπους ή και κακούς ανθρώπους.
Το υπέροχο με τις ιστορίες είναι ότι λειτουργούν στο μυαλό και τη συνείδηση των παιδιών τόσο ταυτόχρονα με την ανάγνωση όσο και ετεροχρονισμένα.
Πιστεύω πως θυμάστε ακέραια πολλά από τα παραμύθια που σας διάβασε ο παππούς και η γιαγιά σας, ο μπαμπάς και μαμά σας ή ακόμα και το μεγαλύτερο σε ηλικία αδελφάκι σας. Ίσως μάλιστα τώρα πλέον να τα αξιολογείτε πιο υψηλά. Παραδείγματος χάριν αν το επιμύθιο έχει να κάνει με την ικανότητα της επιμονής και υπομονής όπως στον Λαγό και τη Χελώνα του Αισώπου. Παρεμπιπτόντως , η αδερφή μου δέκα χρόνια μετά είχε ταυτιστεί πλήρως με την εικόνα της Χρυσής της εργατικής από τις τελευταίες σελίδες εκείνου του διδακτικού παραμυθιού.
Πώς θα εντάξουμε μία ιστορία στο μάθημά μας;
Σ’ αυτό το σημείο είναι καλό να θυμόμαστε ότι όσο πιο μικρές, πιο απλές και πιο περιεκτικές είναι οι ιστορίες τόσο πιο εύκολα αποτυπώνονται στο μυαλό των μαθητών μας. Οι ήρωες θα πρέπει να είναι αληθοφανείς, προσιτοί, με δόσεις χιούμορ και βάθος. Επιπλέον, θα πρέπει να καθιερώσουμε την ανάγνωσή τους καθ’ όλη την σχολική χρονιά, ώστε να τους γίνει βίωμα και να τους ακολουθεί και εκτός τάξης.
Δραστηριότητες που τυχόν συνοδεύουν τις ιστορίες είναι προαιρετικές. Ίσως οι μαθητές τις θεωρήσουν ως επιπλέον γράψιμο, γι’ αυτό θα πρέπει να γίνονται συνεργατικά και μέσα στην τάξη. Έτσι, θα αποτυπωθούν στο μυαλό τους ως κάτι ευχάριστο και όχι ως επιπλέον εργασία. Για παράδειγμα, μια ιστορία στην οποία ο ήρωας είναι ένας μικρός chef μπορεί να συνοδεύεται από το πλάσιμο και το ψήσιμο μερικών μπισκότων ή cupcakes.
Είμαι σίγουρη ότι όλοι σας έχετε κατά νου μερικές υπέροχες ιστορίες που ίσως θα θέλατε να μοιραστείτε μαζί μας συμπληρώνοντας την αντίστοιχη φόρμα επικοινωνίας στο newsletter μας. Αλήθεια, ποιες είναι αυτές; Ποια ιστορία ανακαλείται στην μνήμη σας από όταν ήσασταν μικροί; Έχετε σκεφτεί το γιατί;
