Στην σύγχρονη εποχή έχει παρατηρηθεί πως το προσωπικό κίνητρο των μαθητών για μάθηση είναι μειωμένο. Η υποβάθμιση της αξίας της μόρφωσης μπορεί να είναι μια από τις αιτίες. Δεν θα ασχοληθούμε όμως με τις αιτίες αλλά με την έγερση των εσωτερικών και εξωτερικών κινήτρων των μαθητών.
Σε σχετικό του άρθρο στο positive psychology.com ο Jeremy Sutton κάνει λόγο για τους τρόπους με τους οποίους παρέχουμε κίνητρα στους μαθητές με σκοπό την ενεργό συμμετοχή στην εκπαιδευτική διαδικασία. Τονίζει το πόσο σημαντικό είναι
οι μαθητές να επιλύουν προβλήματα μόνοι τους και μας ενθαρρύνει να αποφεύγουμε εκφράσεις όπως «πρέπει να κάνετε αυτό… επιβάλλεται να κάνετε το άλλο…». Επιπλέον, μας ωθεί ως καθηγητές να ακούμε προσεκτικά δίχως καθοδηγούμενο διάλογο.
Αντίθετα, μας ζητά να τους βοηθάμε να βρίσκουν λύσεις στον τρόπο που θα προσεγγίσουν τη μελέτη τους, ρωτώντας ανοιχτά τον εαυτό τους τι θα κάνουν και ποια στρατηγική θα ήταν ωφέλιμο να ακολουθήσουν.
Ένας άλλος τρόπος, λέει, να καλλιεργήσουμε το εσωτερικό τους κίνητρο είναι να τους κάνουμε να θέτουν μικρούς στόχους και να τους επιτυγχάνουν. Σε αυτές τις χρήσιμες συμβουλές θα προσθέσουμε τα εξής:
- Επιστρατεύουμε την βιωματικότητα
Θυμάμαι ακόμη όταν κάποιος συμμαθητής μου εξέφρασε την επιθυμία του να ασχοληθεί με την δημοσιογραφία στο μάθημα του σχολικού επαγγελματικού προσανατολισμού. Η δασκάλα φρόντισε να καλέσει στο σχολείο μας μια δημοσιογράφο για να μας μιλήσει για τα θετικά και τα αρνητικά του επαγγέλματος. Όλα τα παιδιά βρήκαν την ομιλία της εξαιρετικά ενδιαφέρουσα. Ορισμένα παιδιά άρχισαν να διαβάζουν περισσότερα άρθρα ή να ρωτούν άλλους δασκάλους και άλλα αποφάσισαν ότι ο συγκεκριμένος κλάδος πιθανόν δεν τους ταιριάζει.
Με αφορμή αυτό, θα προσθέσω 2 αποδοτικούς τρόπους να προκαλέσουμε το ενδιαφέρον των παιδιών μέσα στην τάξη:
α. Μπορούμε να τους πούμε πως νιώσαμε όταν μάθαμε ότι πλέον είμαστε φοιτητές και να τους ρωτήσουμε τι πιστεύουν ότι θα ένιωθαν εκείνοι. Να τους ζητήσουμε να το οπτικοποιήσουν μάλιστα.
β. Μπορούμε να τους ενθαρρύνουμε να το καταγράψουν στο προσωπικό τους ημερολόγιο, αν δεν επιθυμούν να το μοιραστούν με τους συμμαθητές τους. Αυτή η πρακτική ενδείκνυται ειδικά σε μαθητές που φοιτούν στις τελευταίες τάξεις του Λυκείου. Είτε με νοερή απεικόνιση είτε με έναν πίνακα με όσα στοχεύουν οι διδασκόμενοι. - Δίνουμε ξεκάθαρη απάντηση στο «γιατί να μάθω…»
Θα σας έχουν σίγουρα κάνει κι εσάς την κλασική ερώτηση «γιατί να μάθω ξένες γλώσσες». Δώστε τους ξεκάθαρες απαντήσεις όπως «για να μπορείς να επικοινωνείς το καλοκαίρι με παιδιά από μια άλλη χώρα και να παίζεις μαζί τους ή να κάνεις ταξίδια».
«Γιατί, κυρία, να μάθω Αρχαία αφού Ιατρική θέλω;» Επειδή οι βασικοί όροι στην Ιατρική και την Φαρμακευτική προέρχονται από τα Αρχαία Ελληνικά. Επίσης, τα Αρχαία Ελληνικά μπορεί να μην είναι άμεσα πρακτικής χρήσεως αλλά διαμορφώνουν χαρακτήρα. Έννοιες όπως «ήθος», «πολίτευμα», «βούληση» «γνώθι σαυτόν», «δημοκρατία» δημιουργήθηκαν την κλασική εποχή και κουβαλούν το δικό τους ιστορικό φορτίο και χρησιμοποιούνται στον εκθεσιακό λόγο που αφορά τους πάντες. Οι λέξεις αυτές εσωκλείουν κομμάτια της πολιτιστικής και εθνικής μας κληρονομιάς. - Εξάπτουμε την περιέργειά τους μέσα από ποικίλα ερεθίσματα
Μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε μικρά σε διάρκεια, αυθεντικά – και όχι αποκλειστικά για ακαδημαϊκούς σκοπούς – βίντεο που προάγουν τη συζήτηση. Οι παρουσιάσεις και τα διαφορετικά παιχνίδια, καθώς και η σχετικά συχνή εναλλαγή των ασκήσεων τους κρατούν σε εγρήγορση. Να θυμάστε ότι είναι σημαντικό να αφουγκραζόμαστε τα ενδιαφέροντα της τάξης μας και να τα ενισχύουμε. - Θέτουμε προκλήσεις
Παράδειγμα: το δύσκολο κομμάτι όταν διδάσκεις μια ξένη γλώσσα είναι να κάνεις τους μαθητές να την μιλήσουν. Προσωπικά, κάθε φορά που μπαίνω στην τάξη τους ανακοινώνω στα αγγλικά ότι και σήμερα έχουμε το λεγόμενο English challenge μας. Τι είναι αυτό; Τα παιδιά ξέρουν ότι καθόλη την διάρκεια του μαθήματος πρέπει να μιλάνε αγγλικά, ώστε να παίρνουν αυτοκόλλητα ή λιγότερες εργασίες για το σπίτι.
Είναι κάτι συνήθως ομαδικό, οπότε όλοι θα πρέπει να προσπαθήσουν. Ξέρουν ότι δεν κρίνονται για την γραμματική ή το λεξιλόγιό τους κι αν δεν γνωρίζουν κάτι το λένε περιφραστικά. Να σημειωθεί εδώ ότι δεν παρέχω έτοιμες απαντήσεις. Αντίθετα, τους αφήνω να βρουν τρόπους να εκφραστούν μέσω λεκτικής και μη λεκτικής επικοινωνίας και μετά δίνω λεξιλόγιο, συνοψίζοντας όσα έχουν ειπωθεί. Επιπλέον, τους λέω πως σήμερα αισθάνομαι πολύ τυχερή άρα, στο παιχνίδι που έχω φέρει, θα νικήσω! Αμέσως κινητοποιούνται και η διαδικασία γίνεται διασκεδαστική. - Ενθαρρύνουμε τη συμμετοχή σε εξωσχολικές δραστηριότητες-project
Θα ήταν εξαιρετικά ενδιαφέρον να οργανώσουμε επισκέψεις σε βιβλιοθήκες, μουσεία και γκαλερί και να σχεδιάσουμε πριν, μετά και κατά την διάρκεια δραστηριότητες σύμφωνα με το θέμα της επίσκεψής μας. Το Μουσείο της Ακρόπολης έχει αρκετές δραστηριότητες για σχολεία και ομάδες, που μπορεί να βρει κανείς στην επίσημη ιστοσελίδα του. Ένα μέιλ προς τους υπεύθυνους συντονιστές θα σας διαφωτίσει σχετικά και θα δείτε αν ταιριάζει με κάποιο επικείμενο project σας.
Υ.Γ. Εμείς οι ίδιοι ως υγιή πρότυπα μπορούμε να εμπνεύσουμε μαθητές μας να μας μιμηθούν και να μας ξεπεράσουν. Αν όμως κάτι από τα παραπάνω δεν είναι για κάποιον μαθητή σου αποτελεσματικό, σκέψου ότι αυτό ίσως να μην οφείλεται σε εσένα και το μάθημά σου, αλλά έχει μια πιο βαθιά, διαφορετική αιτία!
