Η πρώτη μέρα στην τάξη είναι πάντα ξεχωριστή. Οι μαθητές μας την περιμένουν με προσδοκίες, ανησυχίες ή ακόμα και αμηχανία, και εμείς – ανεξαρτήτως ειδικότητας – θέλουμε να κάνουμε την καλύτερη δυνατή αρχή. Αλλά πόσο σημαντική είναι η δική μας προετοιμασία; Πρέπει να έχουμε τα πάντα οργανωμένα ή ο αυθορμητισμός μπορεί να κάνει τη διαφορά;
Σε αυτό το άρθρο εξετάζουμε την αξία της προετοιμασίας και πώς αυτή επηρεάζει το κλίμα στην τάξη, τη συμμετοχή των μαθητών και τη σχέση μας μαζί τους.
Καταρχάς, ας δούμε τι σημαίνει αυτό για τον καθηγητή. Η προετοιμασία δεν περιορίζεται μόνο στα μαθήματα και τις σημειώσεις, αλλά περιλαμβάνει και πλήθος διαδικασιών, όπως:
- Σχεδιασμό μαθημάτων και δραστηριοτήτων που θα κρατήσουν το ενδιαφέρον των μαθητών.
- Οργάνωση της τάξης, των θρανίων, των posters και των υλικών που θα χρειαστούν.
- Προσωπική προετοιμασία. Δηλαδή να είμαστε ήρεμοι, θετικοί και έτοιμοι να διαχειριστούμε διαφορετικές καταστάσεις. Εδώ μπορεί να συμπεριλάβεις και την τεχνική της οπτικοποίησης για όσα θα ακολουθήσουν στο μάθημα.
Πώς όμως η δική μας οργάνωση επηρεάζει τους μαθητές;
Η προετοιμασία μας έχει άμεση επίδραση στην εμπειρία των μαθητών αφού:
- Δημιουργεί αίσθημα ασφάλειας και σταθερότητας.
- Ενισχύει το ενδιαφέρον και τη συμμετοχή, καθώς οι δραστηριότητες είναι σαφείς και ευχάριστες.
- Στέλνει το μήνυμα ότι ο καθηγητής νοιάζεται και επενδύει στον χρόνο και την ανάπτυξή τους.
Οι μαθητές καταλαβαίνουν αν έχουμε αφιερώσει χρόνο για αυτούς, και η πρώτη μέρα μπορεί να καθορίσει την εμπιστοσύνη που θα μας δείξουν για ολόκληρη τη χρονιά.
Πότε η προετοιμασία μπορεί να μην χρειάζεται;
Με τα χρόνια, ο σχεδιασμός του μαθήματος μπορεί να φαίνεται λιγότερο απαραίτητος – αν και αυτό προϋποθέτει εμπειρία και καλή αντίληψη, ώστε να προσαρμοστούμε στις εκάστοτε συνθήκες μιας τάξης που ακόμη δεν γνωρίζουμε. Η προετοιμασία μας μπορεί βέβαια να μην είναι για όλους κατάλληλη, αφού:
α. Η υπερβολική προετοιμασία μπορεί να έχει αρνητικά αποτελέσματα:
β. Περιορίζει τον αυθορμητισμό και την αυθεντικότητα του καθηγητή.
γ. Μπορεί να κάνει την πρώτη μέρα φορτωμένη ή άκαμπτη, μειώνοντας τη χαρά της μάθησης.
Η τέχνη είναι να βρούμε τη σωστή ισορροπία: ένα πλάνο που αφήνει χώρο για απρόοπτα, συζητήσεις και αυθόρμητες στιγμές που κάνουν την τάξη ζωντανή.
Αξίζει να θυμόμαστε όμως πως μια καλά οργανωμένη τάξη και ένα πλάνο δράσης δημιουργούν αίσθημα ασφάλειας στους μαθητές και μας βοηθούν να διαχειριστούμε καλύτερα το χρόνο και τις δραστηριότητες.
Tips για ισορροπημένη προετοιμασία:
- Προετοίμασε βασικό πλάνο αλλά άφησε χώρο για αυθορμητισμό. Οι καλύτερες στιγμές πολλές φορές είναι απρόβλεπτες.
- Κράτα λίγες δραστηριότητες “back-up”. Αν κάτι δεν πάει όπως το περίμενες, έχεις επιλογές.
- Εστίασε στις σχέσεις και στο κλίμα, όχι μόνο στο τέλειο πρόγραμμα. Οι μαθητές θυμούνται πώς τους κάνεις να αισθανθούν.
- Μάθε τα ονόματα από την πρώτη μέρα. Είναι απλό, αλλά δείχνει αληθινό ενδιαφέρον.
- Διάβασε τα μη λεκτικά μηνύματα. Η γλώσσα του σώματος των μαθητών συχνά λέει περισσότερα από τα λόγια τους.
Η προετοιμασία έτσι γίνεται εργαλείο, όχι αυτοσκοπός. Η σωστή δόση προετοιμασίας δημιουργεί αυτοπεποίθηση και εμπιστοσύνη στην τάξη, ενώ η υπερβολική ή άκαμπτη προσέγγιση μπορεί να περιορίσει τη δημιουργικότητα.
Το πιο σημαντικό είναι το μήνυμα που περνάμε στους μαθητές μας. Ειδικά για την πρώτη μέρα, αυτό πρέπει να είναι:
“Ενδιαφέρομαι για εσάς και θα κάνω ό,τι μπορώ για να σας βοηθήσω να εξελιχθείτε σε όλα τα επίπεδα.”
Όταν φροντίζουμε για τους μαθητές με αυτόν τον τρόπο, η τάξη γίνεται χώρος μάθησης, ανάπτυξης και σχέσεων που διαρκούν.
